زمان مطالعه
نویسنده
تاریخ انتشار
این روزها، روزهای سختی است، روزهای گرم و طاقت فرسا در عمودی ترین تابش خورشید تابستانی که سبب شده میزان مصرف آب برای هر آفریده ای افزایش پیدا کند، این روزها اگر در گوشه و کنار شهرها و روستاها قدم برداریم مخلوقاتی را می بینیم که در کنار حتی اندک آب جاری شده بر زمین جمع شده اند و از آن برای رفع تشنگی استفاده می کنند، این همان معنی حیات بخشی آب را می دهد.
به گزارش روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، خطه جنوبی ایران از جمله سیستان و بلوچستان در طول سال نه تنها در تابستان بلکه در دیگر فصل های سال حتی زمستان، روزهای گرم فراوانی را تجربه می کند که مناطقی از سیستان و مناطقی چون ایرانشهر، دلگان، بمپور، نیکشهر، چابهار و دشتیاری در بلوچستان از جمله آنها هستند اما این میزان گرما در سه ماه تابستان و بخصوص چله آن شکل دیگری به خود می گیرد و دیگر نمی توان از آن به عنوان یک گرمای عادی یاد کرد؛ اما این میزان افزایش دما ناخواسته میزان تبخیر و مصرف منابع آبی را نیز افزایش می دهد.
به گفته برخی از کارشناسان این حوزه میزان تبخیر آب در سدها و چاه نیمه های استان تقریبا به بیش از ۴ متر می رسد که دو برابر متوسط تبخیر سالانه کشور و هفت برابر تبخیر جهانی است و در کنار جمعیت بالا و مصرف زیاد آب این منابع به سرعت کاهش می باید، لذا این زنجیره روز به روز ادامه حیات را چالش برانگیز تر می کند و اگر جامعه انسانی برای حفظ این منابع میزان مصرف خود را کاهش ندهد شرایط سخت تر خواهد شد.
بی توجهی برخی به صرفه جویی
سیستان و بلوچستان از جمله مناطق کشور است که متاسفانه ذخایر آبی پایدار ندارد و تامین آب شرب شهروندان آن در شمال از محل ورود سیلاب های بارش فصلی باران در کشور همسایه به چاه نیمه های سیستان و در جنوب از محل ذخیره بارش های فصلی در اندک سدهای موجود منطقه بلوچستان فراهم می شود و این در حال است که تغییرات اقلیمی جهان در طی سالهای گذشته سبب کاهش سالانه بارش ها و به تبعیت از آن کاهش منابع آبی در استان شده است.
این خطه از جمله استان هایی است که رشد جمعیت خوبی نسبت به مناطق دیگر کشور دارد و در سال ۱۴۰۲ رشد ۳/۸ درصدی افزایش ولادت را به ثبت رسانده است و این موضوع سبب افزایش نیاز آب در منطقه نیز می شود اما با توجه به اینکه امروز با وجود هشدارهای صرفه جویی باز هم هر نفر روزانه بیش از ۲۰۰ لیتر آب مصرف می کند، نمی توان تخمین زد منابع تا چه زمانی جواب گو نیازها خواهند بود.
چند سالی است که به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش نذورات آسمانی، متولیان حوزه آب بر روی مدیریت مصرف و صرفه جویی بیشتر تاکید بسیار داشتند و امروز اگر گرداگرد این استان پهناور قدم بگذاریم و شرایط فعلی آن را با تصاویر نه چندان دور به یادگار گذاشته شده از سالهای قبل مقایسه کنیم به راحتی می توان تفاوت امروز و گذشته آن را که ناشی از بی توجهی به هشدارهای صرفه جویی در مصرف آب است را دید و اگر این روند مصرف روزانه بیش از ۲۰۰ لیتر آب توسط هر نفر ادامه داشته باشد، شاید در سالهای آینده با دیدن تصاویر امروز، برای میزان آب موجود این روزها دلمان تنگ شود.
ادا اشتباه رسم کهن "آب پاشی"
با وجود همه این مشکلات حوزه آب، اما هنوز هم افرادی هستند که چندان تمایلی نه تنها به مدیریت مصرف و صرفه جویی ندارند بلکه علاقه بسیاری به سو مصرف آب از خود نشان می دهند و اگر در ساعات اولیه صبح و یا حتی گاهی در ساعاتی بعد از ظهر در شهرهای این استان پهناور قدم بزنیم بعضی افراد را می بینیم که بی دلیل کوچه و خیابان را با آب شرب شهری آب جارو می کنند.
در گذشته بزرگان بر این باور بودند که آب سبب روشنایی و رزق و روزی است لذا به همین دلیل پس از باز کردن درب محل کسب و کار آن را با اندک آبی که به وسیله ظرفی کوچک پاشیده می شد "آب پاشی " می کردند، این نگاه در فرهنگ مردم بلوچستان نیز وجود دارد و مهمانی که به خانه آنها قدم می گذارد را ابتدا با یک لیوان آب خنک پذیرایی می کنند.
اما این در حالی است که امروزه برخی از کسبه اطلاع کافی در خصوص این رسم ندارند و آن را به غلط ادا می کنند و معتقدند باید پس از باز کردن درب محل کسب و کار، مکان و پیاده رو رو به روی آن را "آب جارو" کنند و با وجود نبود منابع آبی کافی هنوز هم در ساعات ابتدایی ظهر و یا بعد از ظهر افرادی را می بینیم که شلنگ به دست مشغول سو مصرف آب هستند.
سیستان و بلوچستان نیازمند "گشت ویژه آب"
آب مورد نیاز شهرها پس از تامین از منابع به مخزن های ذخیره شهرها ریخته می شوند سپس به لوله های شبکه آب شهری انتقال می یابد و با توجه به کاهش مصرف آب در شب ها حجم این ذخایر افزایش پیدا می کند تا در ساعات گرم میانه روز و با افزایش مصرف آب شهروندان دچار مشکل نشوند اما آب جارو کردن برخی کسبه در ساعات اولیه صبح و سو مصرف آب توسط این افراد میزان ذخایر آب مخزن ها را کاهش می دهد و در نتیجه در اواسط روز با اوج گرفتن گرما و افزایش میزان مصرف توسط شهروندان، فشار آب کاهش می یابد.
با این وجود باز هم عده ای در ساعات بعد از ظهر که اوج مصرف آب به دلیل اوج گرفتن گرما است، اقدام به آب جارو کردن پیاده رو مقابل منزل یا محل کسب خود می کنند که در زمان پیک مصرف سبب کاهش بیشتر ذخایر آبی و کاهش بیشتر افت فشار آب می شوند، لذا برای پیشگیری از این عواقب و ممانعت از سو مصرف آب می طلبد تا گشت های ویژه یا پلیس آب در مناطق مختلف استان فعال شوند و به طور جدی با این افراد برخورد کنند.
اما باید این گشت های ویژه یا پلیس با چارتی تعریف شده، وظایفی مشخص و داشتن اختیارات کافی از جمله اجازه قضایی برای قطع انشعاب افراد سو استفاده گر از آب در استان فعال شوند تا بتوان با شناسایی و برخورد با سو استفاده گران آب، از اندک ذخایر باقی مانده صیانت کرد تا در آینده با تنش آبی کمتری رو به رو باشیم لذا نباید فراموش کرد که در صورت عدم توجه به این موضوع با پایان حیات آب دیگر حیاتی باقی نخواهد ماند.
این در حالی است که برخی از استان های حتی شمالی کشور که از میزان بارش های بیشتر و بهتری نسبت به استان های جنوبی از جمله سیستان و بلوچستان برخوردار هستند برای حفظ منابع آبی و برخورد با سو مصرف آب در این مهم پیش قدم شدند و در برخی مناطق گشت هایی با عنوان "گشت آب"، برخی مناطق تحت عنوان " گشت و بازرسی منابع آب"، در برخی از مناطق " گشت ناجیان آب" و در برخی استان ها نیز با عنوان "پلیس آب" فعال شده است.
در نهایت چه گشت ویژه یا پلیس آب برای برخورد با سو مصرف کنندگان آب باشد و چه نباشد، باید گفت این خود افراد هستند که با پذیرفتن و باور کردن کاهش منابع آب در دنیا علاوه بر تغییر شیوه مصرف، هر فرد خود را گشت ویژه ای برای صیانت از آب بداند و به نوعی نقش اساسی در حفظ حیات آب ایفا کنند.
